Το καλό, το άξιο, το ενδιαφέρον στο λαϊκό τραγούδι, όπως σε κάθε πολιτιστική έκφανση, δεν κατοικεί σε τηλεοπτικά κανάλια και έντυπες φυλλάδες, δεν έχει σχέση με εμπορικές κοινοτοπίες, που σερβίρονται σαν τάχα «φρέσκο».
Είναι μοναχικός ταξιδευτής. Όχι πως βλάπτει η προβολή και η μόδα. Προτιμότερες από την αγνόηση και την σιωπή. Μόνο, που την εποχή κυριαρχίας της οθόνης η ταξική επιλογή, αρέσει ή όχι, το καταλαβαίνουν ή όχι οι καλλιτέχνες, είναι απόλυτη: Δέχεσαι να γίνεις πολτός, σαβούρα, που κάνει πάρτι σε κανάλια και σε βρώμικα κυκλώματα; «Υπάρχεις», μεγάλη φίρμα! Αλλιώς, είσαι… ανύπαρκτος! Ευτυχώς δεν λείπουν νέα παιδιά, που το μεράκι δεν το πουλάνε στις εξευτελιστικές τιμές της σκυλοποπάδικης υποκουλτούρας- καψούρας. Παρουσιάζουμε συχνά δουλειές, που πιστεύουμε ότι έχουν να πούνε στον κόσμο.
Ο Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης είναι ακριβός τέτοια περίπτωση. Κρητικός, άρα επηρεασμένος από τεράστια ως προς το μέγεθος και την αισθητική κρητική παράδοση. Άλλο ένα πονεμένο και χτυπημένο αλύπητα σήμερα μέγεθος η παράδοση. Βλέπετε η εποχή μας θέλει να καταναλώνει τόνους υποπροϊόντα και αφού λείπει η μεγάλη έμπνευση, κατακρεουργούν τα παλιά έργα σε προκρούστη εμπορικής μαλακίας. Ατάλαντα τσογλάνια περνάνε στον υπολογιστή μεγάλα ρεμπέτικα, τα έχουν καταντήσει φαντάσματα. Τεκμήρια της ηλιθιότητάς τους. Το μεγάλο έργο δεν παθαίνει τίποτα, έχει κερδίσει την σχετική μάχη με τον χρόνο. Ο Γιώργος Ζερβάκης είναι από τους νέους, που αξιοποιούν δημιουργικά την κρητική και ευρύτερη λαϊκή παράδοση για να πούνε τα δικά τους μεράκια.
«Μωσαϊκό» λέγεται η δισκογραφική του δουλειά, μια εξαιρετική και επιμελημένη έκδοση. Είναι και αυτό σημαντικό στοιχείο. Στην εποχή της πεθαμένης δισκογραφίας κάποιοι μη υπολογίζοντας κάθε είδους κόστος επιμένουν με αισθητική συνέπεια, δεν σου δίνουν δίσκο (cd) σε πλαστικό ή χάρτινο φάκελλο, που δεν έχεις, που να τον πετάξεις! Με την ευκαιρία κυκλοφορίας του «Μωσαϊκού» μιλήσαμε με τον Γιώργο Νικηφόρου Ζερβάκη:
«Κυκλοφόρησε πριν από οκτώ μήνες, περιέχει έντεκα νέα τραγούδια, σε δικούς μου στίχους και μουσική. Υπάρχουν εξαιρετικές συνεργασίες, συμμετοχές καλλιτεχνών, που έχουν διανύσει μεγάλη καλλιτεχνική διαδρομή, αλλά ποτέ δεν παραλείπουν να βοηθούν νέους: Βασίλης Σκουλάς, Ψαραντώνης, Νίκος Στρατάκης, Gianfranco Marongo, Tζωρτζίνα Αλεξάκη. “Μωσαϊκό” λόγω του ότι συνθέτει κομμάτια από διάφορους ήρωες, που υπήρξαν πηγή έμπνευσης όπως και ιδιαίτερη ενορχηστρωτική συνύπαρξη παραδοσιακών οργάνων με πιο σύγχρονους ήχους. Προσπαθώντας να καταθέσω τη δική μου πρόταση ξεκίνησαν οι πρώτες ηχογραφήσεις τον χειμώνα του 2012 με όλους τους μουσικούς και τεχνικούς, που γίναμε πραγματικά μια παρέα σε Αθήνα και Κρήτη και αυτό το αποτέλεσμα θα μας το θυμίζει. Είναι η δεύτερη προσωπική μου δουλειά».
- Παράδοση και σύγχρονο τραγούδι. Τί κρατάμε, τί πετάμε; Πώς αναπλάθουμε;
«Θα έλεγα και μάλιστα καθόλου διστακτικά ότι δε πετάμε τίποτα. Θεωρώ πως υπάρχουν ρίζες βαθιά στην Ελληνική μουσική, που μας δείχνουν τουλάχιστον από πού ερχόμαστε. Τώρα το πού πάμε είναι άλλο κρίσιμο θέμα. Είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση τί αξιοποιούμε από την παράδοση και με ποιον τρόπο. Θα πρόσθετα με δυο λόγια ότι αυτό κρίνεται πάντα από το αποτέλεσμα. Αν δηλαδή βγαίνει τελικά, με τα όποια παραδοσιακά δάνεια, έργο, που να εκφράζει τον δημιουργό και να έχει να πει κάτι στο κοινό. Δεν μου αρέσει όταν η έλλειψη δημιουργίας ωθεί κάποιον, ας πούμε αναγκαστικά, εμπορικά με το στανιό, στην παράδοση για να δηλώσει καλλιτεχνικό παρόν, γιατί στην πλειοψηφία υπάρχει ασέλγεια στον τρόπο, που θα παρουσιαστεί».
- Πώς νομίζεις ότι η κρητική μουσική μπορεί να δένει, να εμπνέει το έργο ενός νέου τροβαδούρου;
«Όποιος έχει γνωρίσει αυτόν το τόπο θα καταλάβει την ένταση και την φλόγα, που υπάρχει από άκρη σε άκρη αυτού του νησιού, έντονες εικόνες, έντονα συναισθήματα που μετουσιώνονται σε μουσική και στίχο μέσα σε λίγα λεπτά. Μέσα από τα βιώματα λοιπόν. Δεν υπάρχουν, φυσικά, συνταγές για το πόσο παραδοσιακό βάζεις και τί από τα ακούσματά σου αφομοιώνεις και με ποιον τρόπο. Αυτό, που εγώ κάνω είναι να προσπαθώ τουλάχιστον να τα παντρεύω όλα σε ένα πολύ όμορφο ταξίδι, άνθρωποι, που σε στιγματίζουν μέσα σε λίγα λεπτά, λόγια, που σε συγκινούν, εικόνες, που σου δημιουργούν ένα τόσο μεγάλο συναίσθημα, ακαθόριστο, μπερδεμένο, άλλες φορές χαράς, άλλες λύπης, γενικά στιγμές μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης. Θα έλεγα ότι αυτή είναι η ποικιλόμορφη δισκογραφική μου πρόταση, κάτι σαν… μωσαϊκό».
- Τώρα που έχει πεθάνει η δισκογραφία κάποιοι επιμένουν και με επιμελημένες εκδόσεις δίσκων. Επιδρά δισκογραφική ξεραΐλα στην πορεία νέου δημιουργού, είναι και πόσο αποτρεπτική;
«Στην πλειοψηφία σήμερα οι καλλιτέχνες αναλαμβάνουν και τη παραγωγή με κόστος που πολλές φορές δεν επιστρέφει μάλιστα. Όταν ένας δημιουργός έχει να πει κάτι μέσα από τη δουλειά του θα το θα πει, είτε υπάρχουν μέσα να το κινήσουν είτε όχι. Σίγουρα αλλιώς είναι πολύ διαφορετικό να το ακούσουν το έργο πολλοί περισσότεροι άνθρωποι, κάτι που γινόταν, όταν μια δισκογραφική εταιρία αποφάσιζε να επενδύσει σε ένα καλλιτέχνη. Θα σε τρέξω όμως λίγο πίσω στην δεκαετία του 2000 όπου μεσουράνησαν δισκογραφικές παραγωγές, που προέρχονταν από τα διάφορα talent show, με τραγούδια της μιας μέρας, που σήμερα δε θυμάται κανένας, δύο μέτρα δύο σταθμά. Το καλό θα αντέξει στο χρόνο για τοποθετηθεί αργά η γρήγορα εκεί, που πρέπει. Και οφείλω να πω το αυτονόητο: Όλοι οι καλλιτέχνες, τουλάχιστον αυτοί, που σέβονται τον εαυτό τους, το έργο τους και το κοινό δημιουργούν, ελπίζουν, έχουν στόχο τα τραγούδια τους να μείνουν, να μην είναι εφήμερα. Αλλά αυτό είναι πλέον δουλειά του χρόνου»…
- Τελευταία, διόλου πρωτότυπη ερώτηση, πλην όμως αναγκαία. Τα επόμενα σχέδιά σου….
«Δισκογραφικά ηχογράφουμε αυτήν την εποχή δύο νέες δουλειές, ας πούμε, η μια Κρητική και η δεύτερη ανήκει στο λεγόμενο έντεχνο ύφος με νέες συνεργασίες. Παρουσιάσαμε ένα πρόγραμμα αυτόν τον Χειμώνα σε όλη την Κρήτη μαζί με την μουσική μου παρέα, η άνοιξη θα μας βρει στην Αθήνα να παίζουμε για να κάνουμε γνωστό το έργο μας. Το καλοκαίρι, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα μοιραστούμε την σκηνή με ένα πολύ αγαπημένο μας καλλιτέχνη. Είναι, θαρρώ, πολύ νωρίς ακόμα για ανακοινώσεις. Μια και λέγαμε για την δισκογραφία, νομίζω ότι όλες αυτές οι συναυλίες όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και σε όλη την Ελλάδα μπορεί να πει κανείς ότι καλύπτουν σε ένα βαθμό την έλλειψη δισκογραφικής προβολής. Προβάλουν έτσι οι καλλιτέχνες την δουλειά τους».
Ακούγοντας τις νέες δουλειές των τροβαδούρων, που επιμένουν κόντρα στις αντιξοότητες, τις αθλιότητες της εποχής και τις χυδαιότητες των ανθρώπων, νοιώθεις αισιοδοξία ότι το ελληνικό λαϊκό τραγούδι είναι πάντα εδώ, ζωντανό και δυναμικό να πάρει μέρος με αξιώσεις στις νέες καλλιτεχνικές μεταλλάξεις, που οπωσδήποτε θα έρθουν, να εκφράζει τους καημούς του κόσμου, που δεν θέλει να υποκλιθεί στον καλπάζοντα πίθηκο με οθόνη! Μην περιμένετε τώρα αναλύσεις για τον δίσκο «Μωσαϊκό» του Γιώργου Ν. Ζερβάκη. Δεν θα πάψω να το επαναλαμβάνω: Ακούστε, απολαύστε (και γιατί όχι αγοράστε) αξιόλογες δουλειές γιατί η μουσική και το τραγούδι μιλάνε χωρίς μεσολαβητές.
